[Yogyakarta, 3 november 2015, Gon Uyttewaal en Cathelijne Verboeket]
Angst en somberheid zijn gevoelens die moeilijk bespreekbaar zijn in de Indonesische cultuur. De gevoelens worden als erg privé ervaren. Er bestaat onder de verpleegkundigen geen twijfel dat patiënten vaak angstig en/of somber zijn en dat de patiënten hier onder lijden. Er bestaat geen taboe op. En toch vormt het vragen naar die gevoelens een grote drempel. Angst en somberheid blijken ingewikkelde thema’s voor de participants. De waarde die zij zelf toekennen aan deze gevoelens lijken een open gesprek met een patiënt over angst en somberheid in de weg te staan. Voor het eerst hebben we te kampen met een wat slaperige en initiatief-arme groep, die we creatief bij de les moeten houden. Toevoegen van wat theater en zelfexpressie helpt. Onze cursisten krijgen vanavond geen huiswerk mee. Enkel de opdracht om vroeg naar bed te gaan.
Vreemd genoeg zijn we ook al volop bezig met de naderende afsluiting. Zetten alle resultaten van deze intensieve dagen op een rij, observeren gericht en bekijken de leerdoelen die zijn opgeschreven: Wat gaat goed en wat voor tips kunnen we geven. Terwijl we aan de andere kant ook het gevoel hebben dat we pas net begonnen zijn.
De onderlinge band in de groep wordt hechter. Bij de groep uit Solo die elke dag zo’n drie uur met elkaar in een busje zitten om van en naa
r Yogjakarta te rijden, is dat al langer merkbaar. De onderlinge samenhang, zeker van de verpleegkundigen die in het zelfde ziekenhuis werken, is van belang voor het slagen van je rol-ontwikkeling en de mogelijkheden tot structurele verandering. Er moeten muren omver die nu nog stevig staan binnen de organisatie. Er zullen aanpassingen gedaan moeten worden aan het zorgdossier. Als individuele oncologieverpleegkundige is het moeilijk om dit soort zaken voor elkaar te krijgen. Als groep sta je veel sterker en kan je door je te verenigen, een verandering in de organisatie teweegbrengen die het verschil kan maken.
We eindigen de dag met een rondje Nederland: wat je altijd al had willen weten….. Direct veert een van de mannen van de groep op met een prangende vraag: Klopt het dat Nederland onder de zeespiegel ligt? Hoe kan het? In Nederland moet je vast goed kunnen zwemmen! Daarbij maakt hij expressieve bewegingen die eerder bij verdrinken horen dan bij een goede zwemmer. Ook tijdens de uitleg van ons watermanagement blijft er een blik van ongeloof in zijn ogen. Voor ons daarentegen zijn de aardbevingen hier en actieve vulkaan in deze regio nogal angstaanjagend. Onbekendheid creëert angst. Eerlijke informatie geven om angst te verminderen helpt, ook al gaat dit nogal eens om confronterende en verdrietige berichten. Dit geldt ook voor oncologieverpleegkundigen in Indonesië!